सणासुदीला खरेदी ऑफर? Zero-Cost EMI खरंच मोफत आहे का? जाणून घ्या लपलेल्या अटी व खर्च

Zero-Cost EMI वर खरेदी करताना Processing Fees, GST, Cashback loss, Credit Utilisation यांसारखे लपलेले खर्च टाळता येत नाहीत. खरंच मोफत आहे का? जाणून घ्या.

भारतामध्ये सणासुदीचा काळ म्हणजे खरेदीचा हंगाम. दिवाळी, नवरात्र, दसरा किंवा नाताळ – प्रत्येक सणानिमित्त ग्राहक मोठ्या प्रमाणावर इलेक्ट्रॉनिक्स, मोबाईल, फर्निचर आणि घरगुती उपकरणे खरेदी करतात. या काळात ई-कॉमर्स प्लॅटफॉर्म्स आणि मोठे रिटेलर्स विविध आकर्षक ऑफर्स जाहीर करतात. त्यापैकीच सर्वात लोकप्रिय पर्याय म्हणजे Zero-Cost EMI.

पहिल्या दृष्टीक्षेपात ही योजना अगदी सोपी व आकर्षक वाटते – “मोफत EMI, कोणतेही व्याज नाही.” ग्राहकाला एकरकमी मोठी रक्कम देण्याऐवजी छोट्या-छोट्या हप्त्यांमध्ये वस्तू मिळते. पण प्रत्यक्षात हा पर्याय पूर्णपणे मोफत नसतो. Processing Fees, GST, Cashback Loss आणि Credit Card Utilisation यांसारखे अनेक लपलेले खर्च यात दडलेले असतात.म्हणूनच खरेदी करण्यापूर्वी या ऑफरमागचं खरं गणित समजून घेणं गरजेचं आहे.

Zero-Cost EMI : खरंच मोफत की लपलेले खर्चांचा सापळा?

सणासुदीच्या काळात Zero-Cost EMI हा पेमेंट पर्याय खूप लोकप्रिय ठरतो. ई-कॉमर्स प्लॅटफॉर्म्स आणि मोठ्या रिटेलर्सकडून ग्राहकांना EMI वर खरेदीची सोय दिली जाते. पण नावात “Zero-Cost” असले तरी प्रत्यक्षात त्यात अनेक लपलेले खर्च (hidden costs) असतात.

Zero-Cost EMI म्हणजे काय?

Zero-Cost EMI म्हणजे बँक किंवा वित्तीय संस्था EMI वर व्याज आकारत नाही असे गृहित धरले जाते. पण प्रत्यक्षात व्याज रद्द होत नाही; ते निर्माता किंवा विक्रेता उत्पादनावर आधीच सूट देऊन समायोजित करतो. म्हणजे EMI व्याज-मुक्त वाटते, पण बँक तरीही व्याज कमावते आणि विक्रेत्याला विक्रीत फायदा होतो.

लपलेले खर्च कोणते?

1. Processing Fees आणि GST

बँका EMI वर प्रोसेसिंग फी आकारतात (उदा. ICICI ₹199 + GST, HDFC ₹99–₹699 + GST) या फीवर देखील GST लागतो.

2. GST on Interest

जरी व्याज निर्माता absorb करतो तरी GST व्याजावर आकारला जातो.त्यामुळे ग्राहकाला अतिरिक्त खर्च करावा लागतो.

3. Cash Discount गमावणे

एकरकमी खरेदीवर मिळणारी मोठी सूट (Cash Discount) ग्राहक Zero-Cost EMI निवडल्यास मिळत नाही.म्हणजे हिशेबाने EMI कधी कधी महाग ठरते.

4. Credit Card Utilisation

उत्पादनाची संपूर्ण किंमत क्रेडिट कार्ड limit मधून ब्लॉक होते.यामुळे Credit Utilisation Ratio वाढतो आणि क्रेडिट स्कोअरवर परिणाम होऊ शकतो.

5. Late Payment Charges

EMI वेळेवर न भरल्यास लेटकमिशन, दंडात्मक व्याज आकारले जाते.याचा अहवाल क्रेडिट ब्युरोला दिला जातो आणि CIBIL Score खराब होऊ शकतो.

ग्राहकांना होणारे तोटे

Cashback किंवा Reward Points मिळत नाहीत.EMI tenure साधारणपणे 3 ते 12 महिने असते – जास्त कालावधीसाठी सुविधा नाही.Prepayment (आधीच हप्ता फेडणे) केल्यास Penalty लागू शकते. Zero-Cost EMI

RBI ची अट

भारतीय रिझर्व्ह बँकेनुसार (RBI) शून्य व्याज असलेले कर्ज (Loan without interest) मान्य नाही. म्हणून Zero-Cost EMI हे फक्त एक मार्केटिंग टर्म आहे ज्यात व्याजाचा भार उत्पादनाच्या किंमतीत adjust केला जातो.

फायदे आणि तोटे तुलना

घटक फायदे तोटे

EMI सुविधा हप्त्यांत खरेदी सोपी Processing fees + GST
व्याज ग्राहकाला थेट आकारले जात नाही Manufacturer किंमतीत adjust करतो
Cashback/Rewards नाही हरवतात
Cash Discount मिळत नाही एकरकमी दिल्यास जास्त फायदा
Credit Score वेळेवर भरल्यास सुधारतो उशीर झाल्यास स्कोअर खराब Zero-Cost EMI

प्रमुख बँका आणि त्यांच्या अधिकृत EMI सुविधा पेजेस बँक / संस्थान EMI सुविधा अधिकृत URL

HDFC Bank EasyEMI on Credit Card / Consumer Durable Loan https://www.hdfcbank.com/personal/borrow/popular-loans/easy-emi/easyemi-on-consumer-durables
Consumer Durable Loan – No Cost EMI https://www.hdfcbank.com/personal/borrow/popular-loans/easy-emi/easyemi-on-consumer-durables/easyemi-on-consumer-loans
ICICI Bank Instant EMI on Credit Card https://www.icicibank.com/personal-banking/cards/credit-card/emi-credit-card/instant-emi
Instant EMI Terms & Conditions https://www.icicibank.com/personal-banking/cards/credit-card/emi-products/instant-emi/terms-and-condition
ICICI Bank Credit Card Consumer EMI (No Cost EMI on selected products) https://www.icicibank.com/personal-banking/loans/consumer-emi

टीप:
– हे पेजेस संबंधित बँकांकडून उपलब्ध करण्यात आलेल्या अधिकृत रक्कमांशी संबंधित आहेत, जिथे तुम्हाला EMI चे फी, व्याजदर, टेन्युअर, eligibility आणि आवश्यक अटी विषयी संपूर्ण माहिती मिळेल.
– EMI पर्याय आपल्या खरेदी करार आणि क्रेडिट कार्ड/डेबिट कार्डच्या terms वर आधारित बदलू शकतात.

निष्कर्ष

Zero-Cost EMI आकर्षक वाटते कारण ग्राहकाला हप्त्यांमध्ये महाग वस्तू घेण्याची सोय मिळते. पण प्रत्यक्षात Processing Fees, GST, Cashback loss, Credit Utilisation आणि दंड यामुळे हा पर्याय मोफत राहत नाही. जर तुमच्याकडे एकरकमी पैसे असतील तर Cash Discount घेणे स्वस्त आणि फायद्याचे ठरते. अन्यथा EMI निवडताना लपलेले खर्च लक्षात घ्या आणि वेळेवर परतफेड करा.Zero-Cost EMI

Zero-Cost EMI: The Hidden Truth Behind the “Free” Instalment Scheme

With the festive season around the corner, e-commerce giants and large retailers are aggressively promoting zero-cost EMI offers. At first glance, the deal sounds irresistible—buy now, pay later, and without paying any extra interest. But as always, the fine print tells a different story. From processing fees, GST, blocked credit limits, and missed rewards, these so-called “free” EMIs often come with costs that most buyers overlook.

What Exactly is Zero-Cost EMI?

A zero-cost EMI scheme is marketed as an interest-free instalment option. However, the reality is that the interest isn’t waived; it is simply absorbed by the seller or manufacturer through an upfront discount.

For example, if a product worth ₹30,000 carries 12% annual interest, the manufacturer may reduce the price upfront so that your instalments look interest-free. The bank still earns its interest, the seller boosts sales, and you walk away thinking you got a free deal.

But “free” isn’t really free—because hidden charges still exist.Zero-Cost EMI

Hidden Costs of Zero-Cost EMI

1. Processing Fees & GST

Banks charge processing fees for zero-cost EMI transactions.

ICICI Bank: ₹199 + GST

HDFC Bank: ₹99 to ₹699 + GST (depending on merchant/product)

Even though the EMI appears interest-free, these charges raise the total cost. Plus, GST applies not just on the fee but also on the interest component, which still reflects in your credit card statement.

2. Blocked Credit Limit

When you make a purchase, the entire product value is blocked against your credit card limit. While you repay in instalments, your available limit is reduced until EMIs are cleared.

This leads to:

Higher credit utilisation ratio (above 30–40%), which can hurt your credit score.

Less credit available for other purchases.

As Adhil Shetty, CEO of BankBazaar.com, explains: timely repayment helps maintain a good score, but missed EMIs can damage your credit record.

3. Loss of Discounts and Rewards

When you buy on EMI, you usually lose out on:

Higher cash discounts offered on lump-sum payments.

Credit card cashback and reward points (often up to 5% on big-ticket purchases).

This makes the “free” EMI more expensive compared to upfront payment.

4. Late Payment Charges and Penalties

If you miss an EMI:

Late fees (₹500–750 or more) and penal interest are added.

The delay is reported to credit bureaus, impacting your credit score.

Prepayments often attract additional penalties.

RBI’s Stand on Zero-Cost EMI

The Reserve Bank of India (RBI) does not permit loans without interest. Technically, zero-cost EMI is a loan product where interest is masked through discounts. While promotional in nature, the “zero-cost” tag is misleading because taxes and fees still apply.

Is Zero-Cost EMI Worth It?

Factor Advantage Disadvantage

Instalments Easier monthly payments Hidden processing fees & GST
Interest Seller adjusts via discount Still taxed via GST
Credit Score Timely EMIs build history Missed EMIs damage score
Rewards None Cashback & points lost
Discounts Not applicable Miss out on lump-sum offersZero-Cost EMI

Conclusion

Zero-cost EMI can help you manage festive purchases without straining your monthly budget. However, it’s not truly free. Between processing fees, GST, blocked credit limits, and lost rewards, the effective cost often outweighs the perceived benefit.

If you have sufficient funds, paying upfront is always cheaper. But if EMI is unavoidable, go for it with full awareness of the hidden charges—and never miss a repayment.Zero-Cost EMI

 

महत्वाचे :- Mutual Fund विक्रीचे नियम: चुकीच्या Exit ने कसा होतो तोटा?

महत्वाचे :- पर्सनल लोन घेतांना योग्य बँक कशी निवडायची? जाणून घ्या महत्वाच्या टिप्स

हे पण वाचा :-  Home Loan : गृहकर्ज कसे घ्यावे? गृह कर्जाचे प्रकार,फायदेशीर पर्याय, कागदपत्रे आणि सबसिडी योजना संपूर्ण वाचा

हे पण वाचा :-  Mutual Fund vs Bank FD| म्युच्युअल फंड की बँक FD? कुठे गुंतवणूक सुरक्षित आणि फायदेशीर

हे पण वाचा :- टर्म इन्शुरन्स म्हणजे काय? कमी प्रीमियममध्ये मोठं कव्हरेज!