नवी दिल्ली : खाद्यतेलाच्या वाढत्या किरकोळ किमती रोखण्यासाठी आणि तेलबियांची उपलब्धता वाढवण्यासाठी सरकारने मोठे पाऊल उचलले आहे. खाद्यतेल आणि तेलबियांचा साठा आणि काळाबाजार रोखण्यासाठी सरकारने तपासणी मोहीम सुरू केल्याचे सांगितले. देशांतर्गत खाद्यतेलाची ६० टक्क्यांहून अधिक मागणी पूर्ण करण्यासाठी भारत आयातीवर अवलंबून आहे. गेल्या काही महिन्यांत भौगोलिक-राजकीय तणावामुळे विविध प्रकारच्या स्वयंपाकाच्या तेलांच्या किरकोळ किमती वाढल्या आहेत. अनेक सरकारी उपाययोजना असूनही, किमती स्थिर आहेत. खाद्यतेलाच्या किमती कमी करण्यासाठी सरकारने अनेक उपाययोजना केल्या आहेत, असे अन्न सचिव सुधांशू पांडे यांनी सांगितले. खाद्यतेले आणि तेलबियांची साठवणूक आणि काळाबाजार रोखण्यासाठी आम्ही नुकतीच 1 एप्रिलपासून तपासणी मोहीम सुरू केली आहे.
पांडे म्हणाले की, राज्य सरकारच्या अधिकार्‍यांसह केंद्रीय पथक विविध तेलबिया आणि खाद्यतेल उत्पादक राज्यांमध्ये तपासणी करत आहे. ते म्हणाले की, उत्तर प्रदेश, मध्य प्रदेश आणि महाराष्ट्र यासारखी मोठी राज्ये आता व्यापली जात आहेत. आगामी काळात ही मोहीम अधिक तीव्र करणार असल्याचे त्यांनी सांगितले.
सरकारने ही पावले उचलली आहेत
इतर उपायांबाबत सचिव म्हणाले की, सरकारने यापूर्वीच खाद्यतेलांवरील आयात शुल्कात कपात केली आहे. या वर्षाच्या अखेरीपर्यंत स्टॉक होल्डिंग मर्यादा वाढविण्यात आली आहे आणि खाजगी व्यापार्‍यांमार्फत आयात सुलभ करण्याबरोबरच बंदरांवर जहाजांची जलद मंजुरी सुनिश्चित केली आहे. स्टॉक मर्यादेच्या आदेशाची अंमलबजावणी करण्यासाठी काटेकोरपणे अनुपालन सुनिश्चित करण्यासाठी आठ केंद्रीय पथके नेमण्यात आली आहेत.
नियम मोडणाऱ्यांवर कडक कारवाई केली जाईल
खाद्यतेल आणि तेलबियांचा भूगर्भातील साठा तपासण्यासाठी आठ राज्यांतील निवडक जिल्ह्यांमध्ये म्हणजे किरकोळ विक्रेते, घाऊक विक्रेते, मोठ्या साखळी किरकोळ विक्रेते आणि प्रोसेसर यांच्याकडून आश्चर्यकारक तपासणी सुरू आहे, असे अधिकृत निवेदनात म्हटले आहे.
महाराष्ट्र, उत्तर प्रदेश, मध्य प्रदेश, राजस्थान, तेलंगणा, गुजरात, पश्चिम बंगाल आणि दिल्ली ही राज्ये आहेत. जीवनावश्यक वस्तू कायद्यातील तरतुदीनुसार उल्लंघन करणाऱ्यांवर कठोर कारवाई करण्यात येईल, असे निवेदनात म्हटले आहे.
या व्यतिरिक्त, पांडे म्हणाले, किरकोळ विक्रेत्यांद्वारे निश्चित केलेल्या कमाल किरकोळ किमतीचे पालन किरकोळ विक्रेत्यांकडून केले जाईल याची खात्री करण्यासाठी केंद्र राज्यांसोबत नियमित बैठका घेत आहे.
खाद्यतेलाच्या दरात मोठी उसळी पाहायला मिळाली
सूर्यफूल तेलाच्या बाबतीत, सचिव म्हणाले की रशिया आणि युक्रेन हे दोन प्रमुख पुरवठादार आहेत आणि खाजगी व्यापारी इतर देशांकडून स्रोत घेण्याचा प्रयत्न करीत आहेत, परंतु ते फारच कमी प्रमाणात असेल.
ग्राहक व्यवहार मंत्रालयाच्या आकडेवारीनुसार, गेल्या तीन महिन्यांत सोयाबीन तेल, सूर्यफूल तेल आणि पाम तेलाच्या सरासरी किरकोळ किमतींमध्ये मोठी वाढ झाली आहे.
सूर्यफूल तेलाची सरासरी किरकोळ किंमत 4 एप्रिल रोजी प्रति किलो 184.58 रुपये होती, जी यावर्षी 1 जानेवारी रोजी 161.71 रुपये प्रति किलो होती. त्याचप्रमाणे, सोयाबीन तेलाची सरासरी किरकोळ किंमत 148.59 रुपये प्रति किलोवरून 162.13 रुपये प्रति किलोपर्यंत वाढली आहे, तर पाम तेलाची किंमत 128.28 रुपये प्रति किलोवरून 151.59 रुपये प्रति किलोपर्यंत वाढली आहे.
4 एप्रिल रोजी शेंगदाणा तेलाची सरासरी किंमत 181.74 रुपये प्रतिकिलो होती, परंतु मोहरीचे तेल प्रतिकिलो 2.78 रुपयांनी वाढून 188.54 रुपये झाले.
