नवी दिल्ली : मोदी सरकारने बुधवारी या खरीप हंगामात धानाची किमान आधारभूत किंमत (MSP) १४३ रुपयांनी वाढवून २,१८३ रुपये प्रति क्विंटल केली, ही गेल्या दशकातील दुसरी सर्वात मोठी वाढ आहे. यापूर्वी 2018-19 या आर्थिक वर्षात धानाच्या एमएसपीमध्ये प्रति क्विंटल कमाल 200 रुपयांची वाढ झाली होती. 2023-24 च्या खरीप पिकांसाठी एमएसपी 5.3 टक्क्यांवरून 10.35 टक्के करण्यात आला आहे. एकूण एमएसपी 128 रुपयांवरून 805 रुपये प्रति क्विंटल करण्यात आला आहे.
मोदी यांच्या अध्यक्षतेखाली बैठक झाली
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या अध्यक्षतेखालील आर्थिक घडामोडींच्या मंत्रिमंडळ समितीने (CCEA), पीक वर्ष 2023-24 मध्ये पिकवल्या जाणार्‍या आणि खरीप विपणन हंगामात (ऑक्टोबर-सप्टेंबर) खरेदी केलेल्या सर्व अनिवार्य खरीप पिकांच्या एमएसपीला मंजुरी दिली. अन्न मंत्री पियुष गोयल यांनी नंतर पत्रकारांना सांगितले की, किरकोळ महागाई कमी होत असताना एमएसपी वाढल्याने शेतकऱ्यांना फायदा होईल.
सामान्य धानाच्या एमएसपीमध्ये किती वाढ झाली आहे?
खरीप तृणधान्यांमध्ये, ‘सामान्य ग्रेड’ धानाचा एमएसपी गेल्या वर्षीच्या 2,040 रुपयांवरून सात टक्क्यांनी (143 रुपये) वाढून 2,183 रुपये प्रति क्विंटल झाला आहे. त्याचबरोबर ‘अ’ दर्जाच्या धानाच्या आधारभूत किंमतीत १४३ रुपयांनी वाढ करून २,०६० रुपये प्रति क्विंटलवरून २,२०३ रुपये प्रति क्विंटल करण्यात आली आहे.
ज्वारी-नाचणीचा MSP किती वाढला आहे?
ज्वारी (हायब्रीड) आणि ज्वारी (मालदांडी) चे एमएसपी अनुक्रमे 3,180 रुपये आणि 3,225 रुपये प्रति क्विंटल निश्चित करण्यात आले आहे, जे 2022-23 मधील 2,970 रुपये आणि 2,990 रुपये पेक्षा अनुक्रमे सात टक्के आणि 7.85 टक्के जास्त आहे. 2023-24 या वर्षासाठी, मक्याचा एमएसपी 6.5 टक्क्यांनी वाढवून 2,090 रुपये प्रति क्विंटल करण्यात आला आहे, तर नाचणीचा एमएसपी 7.49 टक्क्यांनी वाढवून 3,846 रुपये प्रति क्विंटल करण्यात आला आहे.
डाळींच्या एमएसपीमध्ये 10 टक्क्यांनी वाढ झाली आहे
अन्नधान्याच्या किमती दुहेरी आकड्यांमध्ये वाढल्याबाबत विचारले असता गोयल म्हणाले की, ही महागाई इतर देशांच्या तुलनेत कमी आहे. यासोबतच ते म्हणाले की, यातून उत्पन्न वाढल्याने अन्नधान्याच्या मागणीत झालेली वाढ दिसून येते. कडधान्यांमध्ये, मूगचा एमएसपी 2022-23 मधील 7,755 रुपये प्रति क्विंटलवरून सर्वाधिक 10.35 टक्क्यांनी वाढून 8,558 रुपये प्रति क्विंटल झाला आहे. अरहरची समर्थन किंमत 6.06 टक्क्यांनी वाढवून 7,000 रुपये प्रति क्विंटल झाली आहे, तर उडदाची एमएसपी 5.3 टक्क्यांनी वाढवून 6,950 रुपये प्रति क्विंटल झाली आहे.
तेलबियांमध्ये, 2023-24 मध्ये तिळाचा एमएसपी 10.28 टक्क्यांनी वाढून 8,635 रुपये प्रति क्विंटल झाला आहे. भुईमुगाचा एमएसपी नऊ टक्क्यांनी वाढवून 6,377 रुपये प्रति क्विंटल झाला आहे. सोयाबीनचा (पिवळा) एमएसपी 6.97 टक्क्यांनी वाढवून 4,600 रुपये प्रति क्विंटल झाला आहे.
कापसासह अनेक उत्पादने
नायजर बियाणांचा एमएसपी 2023-24 मध्ये 6.13 टक्क्यांनी वाढवून 7,734 रुपये प्रति क्विंटल करण्यात आला आहे, तर सूर्यफूल बियाण्याचा एमएसपी 5.6 टक्क्यांनी वाढवून 6,760 रुपये प्रति क्विंटल करण्यात आला आहे. नगदी पिकांमध्ये, कापसाचा एमएसपी अनुक्रमे 7,020 रुपये प्रति क्विंटल आणि 6,620 रुपये प्रति क्विंटल निश्चित करण्यात आला आहे, जो 2022-23 च्या तुलनेत 10.03 टक्के आणि 8.88 टक्के जास्त आहे.
सरकारने निवेदन जारी केले
सरकारच्या एका निवेदनात म्हटले आहे की, शेतकऱ्यांना त्यांच्या उत्पादनासाठी किफायतशीर भाव मिळावा आणि पीक विविधतेला प्रोत्साहन मिळावे यासाठी त्यांनी 2023-24 या वर्षासाठी खरीप पिकांच्या एमएसपीमध्ये वाढ केली आहे. निवेदनानुसार, एमएसपीमध्ये वाढ केंद्रीय अर्थसंकल्प 2018-19 मध्ये केलेल्या घोषणेच्या अनुषंगाने आहे, ज्याच्या उद्देशाने अखिल भारतीय भारित सरासरी उत्पादन खर्चाच्या किमान 1.5 पट पातळीवर एमएसपी निश्चित करण्यासाठी शेतकऱ्यांना वाजवी मोबदला.
