PM Kisan Yojana Update : ३१ लाख शेतकऱ्यांवर संकट, पती-पत्नी दोघांनी घेतला लाभ तर बंद होणार हप्ता
केंद्र सरकारच्या PM Kisan Yojana अंतर्गत देशभरातील कोट्यवधी शेतकऱ्यांना दरवर्षी ६,००० रुपयांचा सन्मान निधी दिला जातो. या रकमेचा उद्देश म्हणजे शेतकऱ्यांना शेतीसाठी आर्थिक आधार देणे आणि त्यांच्या कुटुंबाच्या उपजीविकेस हातभार लावणे. परंतु आता या योजनेत मोठा बदल आणि तपासणी मोहीम सुरू झाली आहे. कारण, देशातील जवळपास ३१ लाख शेतकरी असे आहेत ज्यांनी पती-पत्नी दोघांनीही या योजनेचा लाभ घेतल्याचे उघड झाले आहे.
दुहेरी लाभ घेणाऱ्यांवर कारवाईची तयारी
केंद्रीय कृषी मंत्रालयाच्या (Union Agriculture Ministry) ताज्या आकडेवारीनुसार, देशातील ३१.०१ लाख शेतकरी अशा गटात येतात जिथे पती आणि पत्नी दोघेही PM Kisan Yojana अंतर्गत लाभ घेत आहेत. नियमानुसार मात्र, एका कुटुंबातील फक्त एकाच व्यक्तीला या योजनेचा लाभ घेण्याची मुभा आहे. त्यामुळे या लाभार्थ्यांवर कारवाई होण्याची शक्यता वाढली आहे.
या संदर्भात कृषी मंत्रालयाने सर्व राज्य सरकारांना पत्र जारी करून सांगितले आहे की, सर्व शेतकऱ्यांची ई-केवायसी (eKYC) आणि दस्तऐवज पडताळणी पुन्हा एकदा काटेकोरपणे करण्यात यावी.
पडताळणीमध्ये समोर आलेले आकडे
या ३१.०१ लाख प्रकरणांपैकी १९.०२ लाख प्रकरणांची तपासणी पूर्ण झाली असून त्यातील तब्बल १७.८७ लाख लाभार्थ्यांनी दुहेरी फायदा घेतल्याचे स्पष्ट झाले आहे. म्हणजेच जवळपास ९३.९८ टक्के प्रकरणांत पती आणि पत्नी दोघांनीही लाभ घेतल्याचे आढळले आहे. ही संख्या मोठी असल्यामुळे, केंद्र सरकारने राज्यांना निर्देश दिले आहेत की, अशा सर्व नावांना लाभार्थी यादीतून वगळले जावे.
पंतप्रधान शेतकरी सन्मान निधी योजनेचे उद्दिष्ट
PM Kisan Samman Nidhi Yojana २४ फेब्रुवारी २०१९ रोजी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते सुरू करण्यात आली होती. या योजनेत दरवर्षी पात्र शेतकऱ्यांना तीन समान हप्त्यांमध्ये ६,००० रुपये दिले जातात. उद्दिष्ट होते, लहान व सीमान्त शेतकऱ्यांना आर्थिक स्थैर्य देणे.
परंतु गेल्या काही महिन्यांत ईकेवायसी आणि पडताळणी प्रक्रियेमुळे अनेक शेतकऱ्यांचे हप्ते थांबले आहेत. आता २१वा हप्ता दिवाळीपूर्वी मिळेल अशी शक्यता आहे, पण पडताळणी अपूर्ण असल्यास तो नोव्हेंबरपर्यंत लांबू शकतो.
सरकारची कडक भूमिका
सरकारने स्पष्ट केले आहे की “एकाच कुटुंबातील एकाच सदस्याला हक्काने PM Kisan Yojana चा लाभ मिळेल.” म्हणजेच जर पती आणि पत्नी दोघेही लाभ घेत असतील, तर एका व्यक्तीचे नाव योजनेतून वगळले जाईल. तसेच मागील हप्त्यांमध्ये झालेल्या दुहेरी पेमेंटची वसुली देखील केली जाण्याची शक्यता आहे.
शेतकऱ्यांसाठी आवश्यक पडताळणी प्रक्रिया
शेतकऱ्यांनी आपले नाव व खाते स्थिती तपासण्यासाठी अधिकृत संकेतस्थळ https://pmkisan.gov.in/ येथे भेट द्यावी.
येथे “Beneficiary Status” किंवा “Beneficiary List” विभागात जाऊन Aadhaar किंवा Mobile Number द्वारे माहिती तपासता येते.
जर “Payment on Hold” किंवा “Verification Pending” असा संदेश दिसत असेल, तर eKYC पूर्ण करणे अत्यावश्यक आहे.
राज्यनिहाय परिस्थिती
पंजाब, हरियाणा, उत्तर प्रदेश, महाराष्ट्र आणि गुजरातमध्ये या दुहेरी लाभांच्या प्रकरणांची संख्या सर्वाधिक असल्याचे सूत्रांकडून समोर आले आहे. महाराष्ट्रात सुमारे ३.५ लाख प्रकरणे अशा प्रकारची असल्याचे प्राथमिक अंदाज आहेत. राज्य कृषी विभागानेही मोठ्या प्रमाणावर पडताळणी मोहिम हाती घेतली आहे.
लाभार्थ्यांना सूचना
केंद्रीय कृषी मंत्रालयाने सूचित केले आहे की, ज्यांनी चुकून पती-पत्नी दोघांच्या नावाने नोंदणी केली आहे त्यांनी स्वखुशीने एका खात्याची नोंदणी रद्द करावी. अन्यथा भविष्यात शासकीय कारवाई व वसुली टाळता येणार नाही.
ईकेवायसी प्रक्रियेत शिथिलता?
योजनेच्या सुरुवातीच्या टप्प्यात eKYC ऐच्छिक होती, पण आता ती बंधनकारक करण्यात आली आहे. त्यामुळे अनेक ग्रामीण भागांतील शेतकऱ्यांना अडचणी येत आहेत. इंटरनेट सुविधा नसल्याने अनेकांना CSC केंद्रावर जावे लागत आहे. सरकारने या प्रक्रियेत सुलभता आणण्यासाठी मोबाइल OTP आधारित पडताळणी प्रणाली सुरू केली आहे.
दिवाळीपूर्वी हप्ता मिळण्याची शक्यता
काही राज्यांमध्ये PM Kisan Yojana 21वा हप्ता आधीच जमा झाला आहे. पंजाब, हिमाचल प्रदेश, जम्मू-काश्मीर आणि उत्तराखंडमधील शेतकऱ्यांना २,००० रुपयांची रक्कम मिळाली आहे. उर्वरित राज्यांतील लाभार्थ्यांना दिवाळीपूर्वी पेमेंट होण्याची शक्यता आहे. मात्र, ज्यांचे पडताळणी प्रलंबित आहे, त्यांचा हप्ता पुढे ढकलला जाईल.
शेतकरी संघटनांची मागणी
शेतकरी संघटनांनी सरकारकडे विनंती केली आहे की, पती-पत्नी दोघांचे नाव असलेले शेतकरी ज्या भागात एकत्र शेती करतात, त्यांना अपात्र ठरवू नये. कारण, अनेक ग्रामीण भागांत एकाच कुटुंबात जमीन वाटणी असून स्वतंत्र शेतीचे व्यवहार आहेत. या पार्श्वभूमीवर केंद्र सरकारने राज्यांकडून सविस्तर अहवाल मागवला आहे.
केंद्र सरकारचा उद्देश योजनेतील गैरवापर रोखणे आणि पात्र शेतकऱ्यांना न्याय मिळवून देणे हा आहे. पण या पडताळणीमुळे अनेक निरपराध शेतकरी अडचणीत येण्याची शक्यता नाकारता येत नाही. दिवाळीपूर्वी बहुतेकांना हप्ता मिळेल, पण ३१ लाख शेतकऱ्यांवरील हे आसमा
नी आणि सुलतानी संकट पुढील काही आठवड्यांत स्पष्ट होईल.
Murder Case: ८ तासांत उकल, सहकाऱ्यानेच केला मजुराचा खून
ICSI Recruitment 2025: सीए आणि सीएस पदवीधारकांसाठी नोकरीची सुवर्णसंधी, 75 हजारांपर्यंत पगार
Online Shear Froud:नोकरदाराला १३ लाखांचा गंडा
LIC ने लॉन्च केल्या नवीन योजना: Jan Suraksha आणि Bima Lakshmi, 15 ऑक्टोबरपासून उपलब्ध
Sangli Gold Fraud: सांगलीतील सराफावर 23 लाखांचा सोन्याचा गंडा
PM Kisan: 31 लाख अपात्र लाभार्थ्यांची नावे वगळणार, 1.76 लाख अल्पवयीन मुलांचाही समावेश
RRP Semiconductor आणि सचिन तेंडुलकर कनेक्शनवर कंपनीचं स्पष्टीकरण — 57,000% शेअर वाढीमागचं सत्य!
