Fake Paneer – सावधान! तुम्ही खात असलेलं पनीर बनावट तर नाही? ओळखण्याची सोपी चिन्हं

Fake Paneer – बाजारात वाढत्या प्रमाणात बनावट पनीर विकले जाते. येथे जाणून घ्या Fake Paneer ओळखण्याच्या सोप्या चाचण्या, दुष्परिणाम व आरोग्याची काळजी घेण्याचे उपाय.

बनावट पनीर ओळखण्याचे मार्ग व आरोग्यावर होणारे दुष्परिणाम

भारतीय जेवणात पनीरला विशेष स्थान आहे. शाकाहारींसाठी हे प्रोटिनचा प्रमुख स्रोत मानले जाते. पण आजकाल बाजारात Fake Paneer (बनावट पनीर) मोठ्या प्रमाणात विकले जात आहे. दिसायला आणि चवीला खऱ्या पनीरसारखं असलं तरी त्याची खरी ओळख पटवणे अवघड जाते. हे पनीर शरीरासाठी हानिकारक असून दीर्घकालीन आजारांना आमंत्रण देऊ शकते. या लेखात आपण बनावट पनीर म्हणजे काय, ते कसे ओळखावे, त्याचे दुष्परिणाम आणि बचावाचे उपाय जाणून घेऊ.

हे पण वाचा: रेल्वे  भरती सुरू – 3115 जागा, कोणतीही परीक्षा नाही!

बनावट पनीर म्हणजे काय?

खरे पनीर हे दूधातील चरबी व प्रोटिनांपासून तयार होते. पण Fake Paneer बनवताना दूधाऐवजी स्टार्च, रिफाइंड ऑइल, सिंथेटिक केमिकल्स, डिटर्जंट यांचा वापर केला जातो.असे पनीर स्वस्तात तयार होते.मोठ्या प्रमाणात नफा मिळवण्यासाठी काही ठिकाणी हे विकले जाते.दिसायला अगदी ताजे व नरम भासणारे हे पनीर आरोग्याला घातक असते.

Fake Paneer ओळखण्याच्या सोप्या पद्धती

1. गरम पाण्याची चाचणी

थोडे पनीर गरम पाण्यात टाकल्यास खरे पनीर मऊ होते आणि त्यातून पांढरा द्रव सुटतो. परंतु बनावट पनीर तुकडे होऊन रबरासारखे दिसते.

2. आयोडीन टेस्ट

पनीराच्या छोट्या तुकड्यावर आयोडीन टाका. जर निळसर रंग दिसला तर त्यात स्टार्च मिसळलेले आहे.

3. टेक्स्चर व लवचिकता

खरे पनीर दाबल्यावर लगेच तुटते. Fake Paneer मात्र रबरासारखे लवचिक व चिकट वाटते.

4. चव व वास

खऱ्या पनीरला हलका दुधासारखा गोडसर वास येतो. बनावट पनीरला कधी कधी तेलकट किंवा साबणासारखा वास जाणवतो.

बनावट पनीरचे आरोग्यावर होणारे दुष्परिणाम

1. पचनाशी संबंधित समस्या

Fake Paneer खाल्ल्याने पोट फुगणे, जुलाब, पोटदुखी यांसारखे त्रास तात्काळ जाणवू शकतात.

2. लिव्हर व किडनीवर परिणाम

बनावट पनीरात वापरले जाणारे केमिकल्स आणि डिटर्जंट शरीरातून बाहेर टाकणे कठीण असते. त्यामुळे यकृत (लिव्हर) आणि मूत्रपिंड (किडनी) यांची कार्यक्षमता कमी होऊ शकते.

3. अॅलर्जी व विषबाधा

लहान मुलं, गर्भवती स्त्रिया आणि वृद्ध व्यक्तींमध्ये Fake Paneer गंभीर अॅलर्जीक प्रतिक्रिया निर्माण करू शकते. यामुळे त्वचेवर पुरळ, श्वसनाचे विकार, उलट्या होऊ शकतात.

4. दीर्घकालीन आजार

नियमित बनावट पनीर खाल्ल्यास लठ्ठपणा, डायबेटीस, हार्मोनल असंतुलन, कर्करोगासारखे आजार होण्याची शक्यता वाढते.

Fake Paneer पासून बचावाचे उपाय

1. घरच्या घरी पनीर तयार करा

विश्वासार्ह दूध उकळून त्यात लिंबाचा रस किंवा व्हिनेगर टाकून पनीर बनवणे सर्वात सुरक्षित आहे.

2. विश्वसनीय ब्रँड निवडा

बाजारातून पनीर घेताना नेहमीच ब्रँडेड, FSSAI प्रमाणित उत्पादनांची निवड करा.

3. खूप स्वस्त पनीर टाळा

बाजारात नेहमीपेक्षा खूप कमी दरात पनीर मिळत असल्यास ते बनावट असण्याची शक्यता जास्त असते.

4. नियमित चाचण्या करा

घरातच वेळोवेळी Paneer Test करून ते खरे की बनावट याची खात्री करा.

ग्राहकांनी घ्यावयाची काळजी

मुलांना बनावट पनीरापासून दूर ठेवणे गरजेचे आहे.

रेस्टॉरंटमध्ये पनीरचे पदार्थ खाताना गुणवत्तेबाबत शंका असल्यास टाळा.

खाद्य सुरक्षा विभागाकडून वेळोवेळी बनावट पनीरविरुद्ध मोहीम राबवली जाते. ग्राहकांनीही अशा गोष्टींची तक्रार नोंदवावी.

बनावट पनीर हे दिसायला आकर्षक आणि चवीला साधारणपणे खऱ्यासारखे वाटत असले तरी ते आरोग्यासाठी घातक आहे. दीर्घकालीन आजारांपासून वाचण्यासाठी बनावट पनीर ओळखणे आणि त्यापासून सावध राहणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. घरच्या घरी शुद्ध दूध वापरून तयार केलेले पनीर हा सर्वोत्तम पर्याय आहे.

अनेक वेळा बनावट पनीर तयार करणाऱ्या कारखान्यांवर प्रशासनाने छापे टाकले असून मोठ्या प्रमाणावर अशा गैरप्रकारांचा पर्दाफाश झाला आहे. अशा कारखान्यांमध्ये निकृष्ट दर्जाचे दूध, रसायने आणि इतर मिश्रण वापरून पनीर तयार केले जाते. या पनीरमुळे ग्राहकांच्या आरोग्यावर गंभीर परिणाम होऊ शकतो. तरीही काही ठिकाणी आर्थिक फायद्यासाठी अशा बनावट उत्पादनांची निर्मिती सुरूच असते.

विशेषतः हॉटेलिंग व्यवसायात मोठ्या प्रमाणावर बनावट पनीर वापरले जात असल्याची शक्यता व्यक्त केली जाते. ग्राहकांना चव, रंग आणि आकार यात फारसा फरक जाणवत नाही, त्यामुळे त्याची सहज फसवणूक होते. त्यामुळे प्रशासनाने सतत देखरेख ठेवून असे प्रकार थांबवले पाहिजेत, तसेच ग्राहकांनीसुद्धा पनीर खरेदी करताना त्याची गुणवत्ता तपासणे आवश्यक आहे.

आजच्या काळात ग्राहकांनी जागरूक राहणे हीच सर्वात मोठी गरज आहे. बाजारात मिळणाऱ्या खाद्यपदार्थांची गुणवत्ता नेहमीच हमीदार नसते. अशा वेळी ग्राहकांनी उत्पादन खरेदी करताना त्यावरील लेबल, उत्पादन दिनांक, वापरलेले घटक आणि गुणवत्ता प्रमाणपत्र नीट तपासणे गरजेचे आहे. बनावट किंवा निकृष्ट दर्जाच्या पदार्थांपासून दूर राहण्यासाठी ही छोटी पण महत्त्वाची पावले उपयुक्त ठरतात.

याशिवाय आरोग्यसंबंधी कोणतीही समस्या टाळण्यासाठी प्रशासनावर विसंबून न राहता ग्राहकांनी स्वतःची जबाबदारी ओळखली पाहिजे. जागरूक ग्राहक हेच अशा फसव्या उत्पादनांविरुद्धचे मोठे शस्त्र आहे. जेव्हा लोक प्रश्न विचारतात, तक्रार नोंदवतात आणि योग्य माहिती घेतात, तेव्हाच बाजारपेठेत बनावट उत्पादनांचा प्रभाव कमी होतो. त्यामुळे प्रत्येकाने जागरूक राहणे ही काळाची गरज आहे.

तक्रार येथे नोंदवा

महाराष्ट्रात खाद्यपदार्थाबाबत तक्रार नोंदवण्यासाठी ग्राहकांनी थेट महाराष्ट्र अन्न व औषध प्रशासन (FDA Maharashtra) कडे संपर्क साधावा. यासाठी अधिकृत वेबसाईट http://fda.maharashtra.gov.in उपलब्ध आहे. या संकेतस्थळावर ऑनलाइन तक्रार नोंदवण्याची सुविधा असून तक्रार अर्जासोबत खरेदी पावती, उत्पादनाचे फोटो किंवा अन्य पुरावे जोडता येतात. तसेच 1800-222-365 हा टोल-फ्री क्रमांकही उपलब्ध असून त्याद्वारे नागरिक थेट आपली समस्या मांडू शकतात.

संबंधीत बातम्या👇🏻

बजाज फायनान्सचे पर्सनल लोन घेणे झाले सोपे! 40 हजार ते 55 लाख पर्यंत मिळतंय कर्ज…

टर्म इन्शुरन्स म्हणजे काय? हा इन्शुरन्स घ्यायचा की नाही?

१० मिनिटात कर्ज मिळवा, खरं की खोटे?

Personal Loan 2025: कमी व्याजदरात त्वरित कर्ज मिळवा,EMI, पात्रता, आणि सर्वोत्तम बँका कोणत्या?

Indian IPO Boom 2025 : भारत दुसऱ्या क्रमांकावर IPO संख्येत, स्टार्टअप्सकडून विक्रमी निधी उभारणी

Loan without CIBIL Score: क्रेडिट स्कोअर नसतानाही मिळणार कर्ज? हे ५ पर्याय वापरा!

Gold Loan फायदे, तोटे,व्याजदर आणि सावधगिरी – सोने तारण कर्ज संपूर्ण माहिती

Home Loan : गृहकर्ज कसे घ्यावे? गृह कर्जाचे प्रकार,फायदेशीर पर्याय, कागदपत्रे आणि सबसिडी योजना संपूर्ण वाचा

UPI New Rules | GPay, PhonePe, Paytm वापरकर्त्यांनो १ ऑगस्ट पासून ‘हे’ नियम बदलणार, काय असतील मर्यादा!