Ayurvedic Daily Routine | आयुर्वेदानुसार आरोग्य टिकवण्यासाठी पाण्याचे नियम, सहा रसयुक्त आहार, वजन कमी करण्याच्या युक्त्या, आणि केस-हाडांसाठी उपयोगी दिनचर्या.
आजच्या धावपळीच्या जीवनात अनेक लोक वेगवेगळ्या आरोग्य तक्रारींनी त्रस्त आहेत – पचन समस्या, वजन वाढ, केस गळणे, थकवा, सांधेदुखी यांसारख्या समस्या सामान्य झाल्या आहेत. पण आयुर्वेदात यावर हजारो वर्षांपूर्वीच उत्तरं दिली आहेत. योग्य दिनचर्या, आहार शिस्त आणि पाण्याचे शास्त्रशुद्ध सेवन या तिघांच्या माध्यमातून 80 वर्ष निरोगी आयुष्य जगता येते.
खाली दिलेले “Ayurvedic Daily Routine” चे नियम सातत्याने 3-6 महिने पाळल्यास, अनेक आजारांपासून मुक्ती मिळू शकते आणि शरीराचा आरोग्य दर्जा सुधारतो.
आजच्या यंत्रवत जगात दैनंदिन जीवनात आरोग्याकडे दुर्लक्ष होणं फार सामान्य आहे. पाचन तक्रारी, वजन वाढ, थकवा, झोपेची कमी, केस गळणे, सांधेदुखी अशा समस्या अनेकांना भेडसावत असतात. मात्र या सगळ्यांचं मूळ कारण म्हणजे आपल्या चुकीच्या दिनचर्या आणि आहार सवयी.Ayurvedic Daily Routine
आयुर्वेद ही भारतीय परंपरेतील आरोग्यशास्त्र शाखा आपल्याला केवळ औषध नव्हे तर, आयुष्य जगण्याची योग्य पद्धत शिकवते. आयुर्वेदानुसार सकाळपासून रात्रीपर्यंत पाळावेत असे काही सुवर्ण नियम आहेत, जे शारीरिक, मानसिक आणि मानसिक आरोग्यासाठी अत्यंत उपयुक्त आहेत.
आयुर्वेदानुसार पाळावेत असे १० सुवर्ण नियम
1. सकाळी उठल्यावर बेडवरच पाणी पिणे (Room Temperature)
सकाळी उठताक्षणी थुंकण्याआधीच, न थुंकता रूम टेंपरेचरचे (गुणतापमानावरचे) 1-2 ग्लास पाणी प्यावे. यामुळे आतड्यांची क्रिया सुरळीत होते, त्वचा चमकदार होते आणि toxins बाहेर टाकले जातात.
टीप: तांब्याच्या भांड्यातील पाणी उपयोगी असते.
2. दात घासल्यानंतर लगेच पाणी पिऊ नये
चहा, आंघोळ यानंतर किंवा अगदी चहाच्या आधी व नंतर लगेच पाणी पिणं टाळावं. यामुळे शरीरात अचानक उष्णता व थंडी यांचा प्रभाव होतो आणि पचनसंस्थेवर वाईट परिणाम होतो.
3. दर 2-3 तासांनी पाणी पिण्याची सवय
दर दोन ते तीन तासांनंतर एक तांब्याभर पाणी प्यावे. सतत लहान घोटांनी पाणी प्यायल्याने मूत्रपिंडावर ताण येत नाही आणि शरीरातील तापमान संतुलित राहते.तहान लागली की लगेच पाणी पिणं हे चुकीचं आहे, कारण तेव्हा शरीर आधीच डिहायड्रेट होत असतं.Ayurvedic Daily Routine
4. जेवणात पाणी कधी व किती प्यावे?
जेवणाच्या वेळी: अर्धा ते एक ग्लास
जेवणानंतर: अर्धा ते एक ग्लास
जेवणानंतर 2-3 तासांनी तांब्याभर पाणी
ही सवय पचन सुधारते, अ‍ॅसिडिटी कमी करते, आणि बद्धकोष्ठतेपासून सुटका देते.
5. रात्री झोपताना कोमट पाणी
झोपण्याआधी कोमट पाणी पिणे हे वजन कमी, फॅट बर्न, आणि चयापचय सुधारण्यासाठी महत्त्वाचे आहे.
तुम्ही हे पाणी 2 ग्लास उकळून, अर्धा ग्लास करून प्यायल्यास अधिक परिणामकारक ठरते.
6. सकाळचे जेवण अकराच्या आत 100% भरपेट करावे
“सकाळचे जेवण = राजासारखे” हे सूत्र आयुर्वेदानुसार योग्य आहे. सकाळचे जेवण पोषणमूल्ययुक्त आणि पचनास सोपे असावे. यामध्ये शडरस म्हणजेच सहा रस असणे आवश्यक आहे:Ayurvedic Daily Routine
गोड: गूळ
आंबट: लिंबू
कडू: कारले
तिखट: मसाले
खारट: मीठ
कसैला: बडीशोप किंवा सुपारी
हे जेवण अकराच्या आत केल्यास दिवसभर भरपूर ऊर्जा मिळते.
7. वजन कमी करण्यासाठी योग्य आहार पद्धत
सकाळी अकरापूर्वी भरपेट जेवण
संध्याकाळी फक्त 25% जेवण
दररोज 3 ते 6 महिने सातत्य ठेवले, तर वजन 2 ते 4 किलो सहज कमी होते.
संध्याकाळी अति खाणे आणि रात्री उशिरा जेवण केल्याने पोटाचा त्रास आणि फॅट जमा होतो.
8. आहारात फळे व कच्ची चकत्या घ्या
रोज 2-4 चकल्या: गाजर, बीट, मुळे
संध्याकाळी उपाशीपोटी काळे मनुके किंवा अंजीर
आठवड्यातून 1-2 वेळा डाळिंब
या गोष्टी रक्त वाढवतात, Vitamin B12 वाढवतात आणि रक्तशुद्धी करतात.
9. रोज सकाळी आणि संध्याकाळी ड्रायफ्रूट्स
सकाळी: 2 खजूर + 2 अक्रोड + अर्धा डाळिंब
संध्याकाळी: 1 अंजीर + काळे मनुके
असे सातत्याने 3 ते 6 महिने केल्यास –
मणक्यांची झीज थांबते
हाडं मजबूत होतात
केस गळणे, पांढरे केस थांबतात
नवीन केस उगमाला येतात Ayurvedic Daily Routine
10. हेतू परीवर्तन – आयुर्वेदातील सर्वात मोठे औषध
“हेतू परिवर्तन” म्हणजे आयुष्यातील चुकीच्या सवयी, चुकीचा आहार आणि चुकीची जीवनशैली यांचा त्याग करून योग्य सवयी लावणे. हेच आयुर्वेदात सर्वोच्च औषध मानले जाते.
जर चुकीचे नियम वर्षानुवर्षे पाळले गेले, तर त्याचा परिणाम शरीरावर नक्की होतो – म्हणूनच दररोज आयुर्वेदनुसार बदल स्वीकारणे महत्त्वाचे आहे.
टिप्स:
🔹 आंघोळेसाठी कोमट पाणी वापरा – विशेषतः थंडीच्या दिवसात
🔹 झोपेच्या वेळा ठरवून ठेवा – दररोज एकाच वेळी झोपा आणि उठा
🔹 दररोज साधारण 30 मिनिटे चालणे/योगा करणे शरीरासाठी अत्यावश्यक आहे
🔹 चहा-कॉफीचे प्रमाण मर्यादित ठेवा
🔹 तळलेले, पॅकेज्ड फूड टाळा
आयुर्वेद आपल्याला औषध देत नाही, तर नियमित जगण्याची पद्धत शिकवतो. तुमच्या रोजच्या जीवनात ही नियमावली समाविष्ट केलीत, तर शरीरही सुदृढ राहील, मनही शांत राहील आणि दीर्घायुष्यही लाभेल.
किमान 3 महिने सातत्याने पाळा आणि तुम्हालाच स्वतःत सकारात्मक बदल जाणवतील.
तुम्ही काय करू शकता?
या नियमांचा A4 पोस्टर करून घरात लावा
सकाळची दिनचर्या आणि आहार डायरी लिहा
प्रत्येक 15 दिवसांनी तुमच्या वजन, झोप आणि त्वचेचा बदल लक्षात घ्या. Ayurvedic Daily Routine
आयुर्वेद विषयक अधिकृत आणि विश्वसनीय माहिती मिळवण्यासाठी खालील सरकारी आणि मान्यताप्राप्त वेबसाइट्स उपयुक्त ठरतील:
1. आयुष मंत्रालय (Ministry of AYUSH)
👉 https://ayush.gov.in/
भारत सरकारचा अधिकृत पोर्टल आहे, ज्यामध्ये आयुर्वेदासह योग, युनानी, सिद्ध, आणि होमिओपॅथी यांची सविस्तर माहिती आहे.
2. आयुर्वेद रिसर्च सेंट्रल कौन्सिल (CCRAS)
👉 https://ccras.nic.in/
आयुर्वेद संशोधनासाठी कार्य करणारी संस्था. इथे संशोधन, औषध माहिती, आणि शास्त्रीय ग्रंथ उपलब्ध आहेत.
3. आयुर्वेदिक फार्माकोपिया कमिटी (Ayurvedic Pharmacopoeia Committee)
👉 http://ayurveda-pharmacopeia.in/
आयुर्वेदिक औषधांच्या मानकांची माहिती आणि औषधी वनस्पतींवरील अधिकृत डेटा येथे दिला आहे.
4. National Institute of Ayurveda (NIA), Jaipur
👉 https://www.nia.nic.in/
भारतातील एक प्रमुख आयुर्वेद संस्था, अभ्यासक्रम, संशोधन व उपचार यांसाठी उपयुक्त.
ही सर्व साइट्स विश्वसनीय असून, आयुर्वेदाबाबत अधिकृत माहिती, नियम, उपचार पद्धती, आणि संशोधन नोंदी मिळवण्यासाठी वापरू शकता.
सरकारी नोकरी कुठे? वाचा –
रेल्वे भरती सुरू – 3115 जागा, कोणतीही परीक्षा नाही!
महाराष्ट्रात 1700 नव्या तलाठी पदांची भरती ; महत्त्वाची माहिती जाणून घ्या!
UPSC EPFO भरती 2025 : EO/AO आणि APFC 230 पदांसाठी संधी! थेट निवड पद्धतीने होणार भरती..
सुरक्षा सहाय्यक ५ हजार पदांची भरती जाहीर : १० वी पास असणाऱ्यांसाठी मोठी संधी
Teacher Recruitment 2025 : 12 हजार शिक्षक भरतीची मोठी संधी!
महाराष्ट्र जलसंपदा विभागात 1200+ पदांची मेगाभरती!
10वी, 12वी, ITI, डिप्लोमा, पदवीधर सर्वांना संधी
संबंधीत बातम्या👇🏻
बजाज फायनान्सचे पर्सनल लोन घेणे झाले सोपे! 40 हजार ते 55 लाख पर्यंत मिळतंय कर्ज…
टर्म इन्शुरन्स म्हणजे काय? हा इन्शुरन्स घ्यायचा की नाही?
१० मिनिटात कर्ज मिळवा, खरं की खोटे?
Personal Loan 2025: कमी व्याजदरात त्वरित कर्ज मिळवा,EMI, पात्रता, आणि सर्वोत्तम बँका कोणत्या?
Indian IPO Boom 2025 : भारत दुसऱ्या क्रमांकावर IPO संख्येत, स्टार्टअप्सकडून विक्रमी निधी उभारणी
Loan without CIBIL Score: क्रेडिट स्कोअर नसतानाही मिळणार कर्ज? हे ५ पर्याय वापरा!
Gold Loan फायदे, तोटे,व्याजदर आणि सावधगिरी – सोने तारण कर्ज संपूर्ण माहिती
Mutual Fund vs Bank FD| म्युच्युअल फंड की बँक FD? कुठे गुंतवणूक सुरक्षित आणि फायदेशीर
