गेल्या काही काळात अनेक युवा पिढी व्यसनाधीन होऊ लागली आहे. यामध्ये विविध प्रकारच्या व्यसनांचा समावेश आहे, जसे की ड्रग्स, अल्कोहोल, मोबाइल आणि इंटरनेट वापराचा अतिरेक, आणि इतर मानसिक व्यसनं आहेत. यात सहजतेने उपलब्ध होणारी दारूमुळे तर पिढ्या बरबाद होतांना दिसत असून काही पालक तर हतबल होतांना दिसतात.दारूचे लागलेले व्यसन हे एक मोठा चिंतेचा विषय आहे कारण यामुळे अनेक व्यक्तींच्या शारीरिक आणि मानसिक आरोग्यावर वाईट परिणाम होत आहेत. यामुळे सामाजिक व आर्थिक समस्याही उद्भवतात, आणि हे भविष्यावर गंभीर परिणाम करणारे आहे. दारूच्या व्यसनापायी अनेक संसार उद्धवस्त होत आहे. यासाठी, कुटुंब, शाळा, समाज आणि सरकार यांना एकत्र येऊन उपाय शोधावे लागतील. योग्य मार्गदर्शन, शिक्षण, आणि मानसिक आरोग्याबाबत जनजागृती महत्त्वाची आहे.
जळगाव जिल्ह्यामध्ये पर्यटन दृष्टया पाहण्यासारखे, भेट देण्यासारखे व फिरण्यासारखी ठिकाणे कोणकोणती?
दारूच्या व्यसनापासून मुक्त होण्यासाठी काही प्रभावी उपाय आहेत. काही उपाय खालीलप्रमाणे:
1. दारूपिण्याचे कारण शोधा: दारू पिण्याची मानसिक, भावनिक, किंवा सामाजिक कारणे शोधा व त्या कारणांना समजून घेऊन त्यांचा सामना करण्याचे प्रयत्न करा.या जगात अश्यक्य असं काहीच नाही. केलं तर होतं, आधी केलं पाहिजे असं म्हणतात.कारण कुठलंही असो स्वतःला दारूचे व्यसन लावून आपण आपलं व परिवाराचे टेन्शन वाढवतो.
2. व्यसनमुक्ती गटाशी जुळा : मित्र, कुटुंब किंवा व्यसनमुक्ती गटाशी संपर्क साधा. हे गट मदत, प्रोत्साहन आणि धैर्य देऊ शकतात. ए.ए. (Alcoholics Anonymous) सारखे गटही फायद्याचे ठरू शकतात.व्यसनमुक्ती गटाशी जुळल्यास दारू सोडविण्यासाठी विशेष मार्गदर्शन मिळते.दारू व्यसनापासून दूर झालेले काही जणांचा समूह आपल्या या ठिकाणी भेटल्यावर त्यांच्यात झालेला बदल पाहून आपल्यातही बदलाची भावना निर्माण होऊन दारू सोडण्यासाठी स्वतः पुढाकार घ्याल त्यामुळे लवकर दारू सुटू शकते.
3. व्यसनमुक्ती केंद्राचा वापर: शारीरिक आणि मानसिक आधारासाठी व्यसनमुक्ती केंद्रामध्ये जाऊन तज्ञ डॉक्टर किंवा सल्लागारांची मदत घ्या.
4. ध्यान आणि योग: मानसिक तणाव कमी करण्यासाठी ध्यान आणि योगाचे नियमित सराव करा. यामुळे आपले मन शांत राहील आणि आपल्या भावनांवर अधिक चांगला नियंत्रण साधता येईल.
5. छंद जोपासा: तुम्हाला जो छंद असेल त्यात आपला वेळ घालावा किंवा उपयुक्त आणि आनंददायक गोष्टींमध्ये घालवण्याचा प्रयत्न करा. खेळ, वाचन, कला, किंवा नवा छंद आपल्या लक्ष वेधून घेऊ शकतो.यामुळे तुम्हाला दारू पिण्याची आठवण येणार नाही आणि तुम्ही हळू हळू दारू पिण्यापासून दूर जाऊ शकता.
6. स्वतःसाठी उद्दिष्ट ठरवा: दारू सोडण्यासाठी एक स्पष्ट उद्दिष्ट ठरवा आणि ते साध्य करण्यासाठी प्रत्येक टप्प्यावर छोट्या-छोट्या विजयांचा आनंद घ्या.
7. नियंत्रण ठेवणे: आपल्या दारू पिण्याच्या प्रवृत्तीला ओळखा आणि त्यावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी निरंतर प्रयत्न करा.प्रयत्ना अंती परमेश्वर असं म्हणतात त्यामुळे प्रयत्न सोडू नका, यश नक्की मिळेल व्यसन सोडण्यासाठी दृढ इच्छाशक्ती आणि सकारात्मक भावना खूप महत्वाची आहे.
8. ताण कमी करण्याचे तंत्र: दारूचा वापर अनेकदा ताण आणि चिंता कमी करण्यासाठी केला जातो.परंतु ते शाररिक व मानसिक आरोग्यासाठी घातक आहेत. त्यामुळे ध्यान, योग, किंवा लंबा श्वास घेणे यांसारखी तंत्रे वापरा.
9. सवयींमध्ये बदल करा: जर आपल्याला काही विशिष्ट परिस्थितींमध्ये दारू पिण्याची सवय असेल (उदाहरणार्थ, पार्टीत किंवा मित्रांसोबत), तर त्या परिस्थितीपासून दूर राहण्याचा विचार करा.
10. व्यवस्थित वेळापत्रक ठरवा: प्रत्येक दिवसाची सुरुवात आणि संपुष्टात वेळेचा पॅटर्न ठरवा. स्वतःला व्यस्त ठेवा, नवीन छंद सुरू करा किंवा फिजिकल अॅक्टिव्हिटी करा.
11. समुपदेशन किंवा उपचार: जर तुम्हाला दारू सोडणे खूप कठीण वाटत असेल, तर समुपदेशक किंवा व्यसन तज्ञाची मदत घेण्याचा विचार करा.या सर्व उपायांसोबत, तुम्हाला एकाग्रता, चिकाटी आणि धैर्य लागेल.
दारू सोडण्यासाठी काही औषधे उपलब्ध आहेत काय?
दारू सोडण्यासाठी काही औषधे उपलब्ध आहेत, पण त्याचा वापर डॉक्टरांच्या सल्ल्यानुसारच करणे आवश्यक आहे. दारू सोडण्यासाठी काही औषधे खालीलप्रमाणे आहेत:
1. Disulfiram (Antabuse): हे औषध दारू पिण्याने शारीरिक प्रतिक्रिया उत्पन्न करते, ज्यामुळे पिण्याची इच्छा कमी होते. दारू घेतल्यास यामुळे उलट्या, धडधड, मळमळ अशी लक्षणे होऊ शकतात.
2. Acamprosate: हे औषध मेंदूतील रासायनिक बदलांसाठी वापरले जाते, जे दारूची इच्छा कमी करते आणि दारूच्या पुनरावृत्तीस थांबवण्यासाठी मदत करते.
3. Naltrexone: हे औषध दारू पिण्याचे आनंददायक अनुभव कमी करते, ज्यामुळे व्यक्तीला दारू पिण्याची इच्छा कमी होऊ शकते.
हे औषधे दारूच्या व्यसनावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी वापरली जातात, पण त्यांचा वापर चिकित्सकांच्या मार्गदर्शनाखालीच केला पाहिजे. याशिवाय, समुपदेशन, थेरपी आणि समर्थन गट देखील मदत करू शकतात.
दारू सोडण्यासाठी काही घरगुती उपाय
दारू सोडण्यासाठी काही घरगुती उपाय देखील आहेत, जे दारूच्या व्यसनावर नियंत्रण ठेवण्यास मदत करू शकतात. पण हे उपाय डॉक्टरांच्या सल्ल्याचे पर्याय नसून, ते केवळ मदतीचे असू शकतात. काही घरगुती उपाय खालीलप्रमाणे:
1. हळद आणि दूध: हळदीमध्ये असलेल्या अँटीऑक्सिडंट्समुळे शरीराची शुद्धीकरण प्रक्रिया होते. रोज एक चमचा हळद दूधामध्ये घालून प्यायल्याने शरीराच्या इन्फ्लेमेशन कमी होऊ शकते, आणि दारू सोडण्यास मदत होऊ शकते.
2. अश्वगंधा: अश्वगंधा एक आयुर्वेदिक औषध आहे जे मानसिक आणि शारीरिक ताण कमी करते. हे दारूच्या व्यसनावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी उपयोगी ठरू शकते. त्याच्या चहा किंवा पूड स्वरूपात सेवन केल्याने दारूच्या व्यसनापासून दूर राहता येऊ शकते.
3. आश्विनिका वटी: काही लोकांसाठी, प्राचीन आयुर्वेदिक उपाय म्हणून आश्विनिका वटी वापरणे उपयोगी ठरते. हे शरीराला शुद्ध करते आणि मानसिक ताण कमी करते.
4. आलं आणि लसूण: आलं आणि लसूणाच्या मिश्रणाने शरीरातील विषारी पदार्थ शुद्ध होऊ शकतात आणि त्याचप्रमाणे दारूच्या लहानपणाच्या लक्षणांना कमी करण्यास मदत होऊ शकते.
5. पाणी आणि फळे: शरीर हायड्रेटेड ठेवणे आणि फळांचा अधिक वापर करणे दारूची इच्छा कमी करण्यास मदत करू शकते. पाणी आणि ताज्या फळांचा सेवन तुमच्या शरीरातील टॉक्सिन्स काढून टाकू शकतो आणि तुम्हाला ताजेतवाने ठेवू शकतो.
6. ध्यान आणि योग: मानसिक ताण आणि दारूच्या इच्छेला नियंत्रित करण्यासाठी ध्यान आणि योग फार महत्त्वाचे ठरू शकतात. यामुळे मानसिक शांतता मिळवता येते आणि शरीराला ताजेतवाने वाटते.
तुम्हाला दारू सोडण्यात मदतीसाठी एक पूर्णपणे सुसंगत आणि एकात्मिक दृष्टिकोन असावा लागेल. यासाठी एक समुपदेशक किंवा व्यसन चिकित्सकाचा सल्ला घेणे अत्यंत महत्वाचे आहे.