नवी दिल्ली । आगामी सणांच्या काळात देशांतर्गत पुरवठा वाढवण्यासाठी आणि किरकोळ किमती नियंत्रणात ठेवण्यासाठी सरकारने बिगर बासमती पांढऱ्या तांदळाच्या निर्यातीवर बंदी घातली. अन्न मंत्रालयाने एका निवेदनात म्हटले आहे की, गैर-बासमती तांदूळ आणि बासमती तांदळाच्या निर्यात धोरणात कोणताही बदल होणार नाही. एकूण निर्यातीत दोन्ही जातींचा वाटा मोठा आहे. देशातून निर्यात होणाऱ्या एकूण तांदळाच्या 25 टक्के वाटा गैर-बासमती पांढऱ्या तांदळाचा आहे.
कोणत्या देशांना निर्यात केली जाते?
भारतातून गैर-बासमती पांढर्‍या तांदळाची एकूण निर्यात 2022-23 या आर्थिक वर्षात $4.2 दशलक्ष होती, जी मागील वर्षी $2.62 दशलक्ष होती. भारताच्या गैर-बासमती तांदूळ निर्यातीसाठी प्रमुख गंतव्यस्थानांमध्ये थायलंड, इटली, स्पेन, श्रीलंका आणि युनायटेड स्टेट्स यांचा समावेश आहे.
मंत्रालयाने माहिती दिली
परकीय व्यापार महासंचालनालयाच्या (DGFT) अधिसूचनेनुसार, नॉन-बासमती पांढरा तांदूळ (अर्ध-चिरलेला किंवा पूर्ण दळलेला तांदूळ, पॉलिश केलेला असो वा नसो) ची निर्यात धोरण मुक्त ते प्रतिबंधित करण्यात आले आहे. मंत्रालयाने म्हटले आहे की, वाजवी किमतीत पुरेशी देशांतर्गत उपलब्धता सुनिश्चित करण्यासाठी बिगर बासमती तांदळाच्या निर्यात धोरणात सुधारणा करण्यात आली आहे. आगामी सणांमध्ये कमी किमती आणि पुरेशी उपलब्धता सुनिश्चित करण्याच्या उद्देशाने हे पाऊल उचलण्यात आले आहे.
दर कमी करण्याचा निर्णय घेतला
देशांतर्गत बाजारपेठेत गैर-बासमती पांढर्‍या तांदळाची पुरेशी उपलब्धता सुनिश्चित करण्यासाठी आणि स्थानिक किमतीतील वाढ कमी करण्यासाठी सरकारने निर्यात धोरणात ‘२० टक्के निर्यात शुल्क मुक्त’ वरून ‘निषिद्ध’ तत्काळ प्रभावाने सुधारणा केली आहे.
तांदळाचे भाव वाढले
निवेदनात म्हटले आहे की, देशांतर्गत तांदळाचे भाव वाढत आहेत. किरकोळ किमती एका वर्षात 11.5 टक्के आणि गेल्या महिन्यात तीन टक्क्यांनी वाढल्या आहेत. 8 सप्टेंबर 2022 रोजी, किमती कमी करण्यासाठी तसेच देशांतर्गत बाजारात उपलब्धता सुनिश्चित करण्यासाठी बिगर बासमती पांढऱ्या तांदळावर 20 टक्के निर्यात शुल्क लागू करण्यात आले.
किती निर्यात झाली?
आम्ही तुम्हाला सांगूया की या जातीची निर्यात 2022-23 या आर्थिक वर्षाच्या सप्टेंबर-मार्च कालावधीत 42.12 लाख टन झाली आहे, जी मागील आर्थिक वर्षाच्या सप्टेंबर-मार्च कालावधीत 33.66 लाख टन होती. चालू आर्थिक वर्षाच्या पहिल्या तिमाहीत सुमारे 15.54 लाख टन तांदूळ निर्यात करण्यात आला, जो मागील वर्षीच्या कालावधीत केवळ 11.55 लाख टन होता, म्हणजे 35 टक्के वाढ.
जारी केलेले निवेदन
निवेदनात म्हटले आहे की निर्यातीत या तीव्र वाढीचे कारण भू-राजकीय परिस्थिती, अल निनोची घटना आणि इतर तांदूळ उत्पादक देशांमधील प्रतिकूल हवामान इत्यादींमुळे आंतरराष्ट्रीय किमतींमध्ये वाढ असू शकते. बिगर बासमती पांढर्‍या तांदळाच्या निर्यातीवर बंदी घातल्याने देशातील ग्राहकांना भाव कमी होतील. तथापि, तांदूळ निर्यातीचा मोठा भाग असलेल्या गैर-बासमती तांदूळ (उसना तांदूळ) आणि बासमती तांदूळ यांच्या निर्यात धोरणात कोणताही बदल झालेला नाही.
